Your Site Title
OVER HET BEHEER VAN BODEMS
VAN AKKER- EN WEIDEBOUW TOT MOESTUIN EN GOLFBAAN
ACTUEEL
BODEM VAN HET JAAR 2023
De bodem van het bedrijf Jan Jonkman aan de Bronsweg in Lelystad is gekozen tot de Nederlandse Bodem van het Jaar 2023.
Waarom is deze bodem gekozen en wat zijn de eigenschappen?
WAT HOUDT BODEM VAN HET JAAR IN?
Sinds 2015 is door de Verenigde Naties 5 december uitgeroepen tot “Wereld Bodemdag”.
In navolging van andere landen is nu ook in Nederland op 5 december 2022 voor het eerst de prijs
“Bodem van het Jaar 2023” bekend gemaakt.
Uit 6 genomineerden heeft de jury unaniem de Bodem van het jaar 2023 toegekend aan Jan Jonkman uit Lelystad.
Zijn biodynamisch beheerde bodem was gedurende 31 jaar door Jan Bokhorst (bodemkundige) bemonsterd en geanalyseerd met een verrassend resultaat.
Lees meer over de verkiezing van de bodem door de Nederlandse Bodemkundige Vereniging bij Bodems.nl/nieuws
PRACHTIGE BROCHURE BODEM VAN HET JAAR 2023
Er is nu ook een brochure met:
-Informatie over wat de bodem van het jaar, die door de Nederlandse Bodemkundige Vereniging (NBV) wordt georganiseerd, betekent.
-Informatie over de bodem van 2023
Download de brochure HIER
De bodem
Zandgronden
Een sterk verdichte zandgrond. Hoe je de structuur van bodems kunt verbeteren lees je onder bodembeheer en maatregelen
Zavel- en kleigronden
Ga er voorzichtig mee om want een foute bewerking kan jarenlang gevolgen hebben
De Wageningse hoogleraar bodemkunde Leen Pons gaf lang geleden aan hoe je een bodem kunt beoordelen:
Graaf een kuil en gooi de grond er weer in. Bij een kwalitatief goede grond heb je niet genoeg grond om de kuil te vullen; bij een slechte grond hou je grond over.
In een goede grond zit veel lucht en die verdwijnt door graven en aanstampen.
Gras op verdicht veen
Veengronden
Hier kunnen we veel van leren. Het gaat dus niet alleen om veel organische stof, maar vooral om bodemleven voedende organische stof
Gras op mooi los veen
.
Een organisme
De bodem is een boeiend geheel van mineralen, voedingsstoffen en een zeer divers bodemleven. We weten er nog lang niet alles vanaf en het is op iedere plek weer anders. Toch kunnen we er al heel wat van laten zien.
Bodemleven
De regenworm Lumbricus terrestris leeft zijn hele leven in een enkele verticale gang. Door deze gang kunnen wortels naar beneden, overtollig water afgevoerd worden en kan lucht in de grond komen. Het grote belang van deze wormsoort wordt steeds duidelijker
Bodemchemie
De chemische bodemanalyse is een belangrijk hulpmiddel bij de bemestingskeuze. Bedenk wel dat de grond een uur schudden met een zoutextract niet na kan bootsen wat plantenwortels en bodemleven in het hele groeiseizoen doen. U moet ook zelf nadenken. Wij helpen u daarbij.
De bodem vruchtbaar maken
Direct naar
Nederland per bodemtype
Zeeklei
Oude rivierklei en loess
Nederland per gebruikstype
Grasland zavel en klei
Groenteteelt Noord-Holland
Stad Sport Moestuin
Noord Friesland
Bij gras op zware klei draait alles om de dikte van de donkere doorwortelbare graszode. Hier is deze zeer dik namelijk 13 cm.
Wieringermeer
Wel of niet ploegen. Daar is het laatste woord nog niet over gezegd. Per bedrijf zal de keuze weer anders uitkomen. Uien telen zonder ploegen is het moeilijkste.
Teelt op karton gaat vaak mis. De grond eronder is te dicht en regenwormen kunnen niet bij de compost die op het karton ligt komen.
Op een voetbalveld moeten wortels tot 40 cm diep gaan. Dat is hier niet het geval.
Achterhoek
Bij groenteteelt op zand is het op deze grond niet makkelijk. De plantenwortels komen vrijwel niet door de donkere podzolinspoelingslaag heen. Uitspoeling van voedingsstoffen en droogte in de zomer zijn hier het gevolg van
.
In moestuinen kan vaak veel verbeterd worden aan de bodem. Steek eens een kluit uit. Bij deze slaplant zie je op 20 cm diepte veel wortels. Zo hoort dat! Vaak is de bodem daar al te dicht.
Maatregelen
Groen: goede zuurgraad van gras. Geel, oranje en rood: de grond is te zuur.
Soms moet de ondergrond losgemaakt worden door te woelen. Beter is het om verdichting te voorkomen door op vaste rijpaden te rijden of diepgravende regenwormen het werk te laten doen.
Vaste rundermest. Nog steeds is niet helemaal duidelijk waarom die zo'n buitengewoon goede invloed op de bodem heeft. .
Vlinderbloemigen zijn er in vele soorten en heel belangrijk voor voldoende aanvoer van organische stof. De afgebeelde gele mosterd heeft een diepe penwortel en houdt de bodem toegankleijk naar de diepte. Veel andere wortels heeft dit gewas niet. Voor veel wortels moet je naar de granen en de grassen. Rogge is dan de kampioen.
.
.
Achtergronden
Direct naar
Biologische landbouw
Resultaten biologische bedrijven
Productkwaliteit
Maatschappelijke vraagstukken
Bodems van de wereld
Bodems van de wereld
Diagnosis of soil related crop problems
Bodem en opvoeding
De terra preta in het Amazongebied. Links een vruchtbare grond door duizenden jaren mest en houtskool van vuren te mengen, rechts een oorspronkelijke oerwoudgrond
Het is belangrijk om al jong bij kinderen bewustzijn voor de bodem bij te brengen. Om voor te lezen: het boekje de Wortelkindertjes
Periodiek ontploffen er fabrieken of voorraden van kunstmeststikstof. Dit geeft aan hoeveel energie er in stikstofkunstmest zit. Stikstof alleen kan een bodem niet vruchtbaar maken. Deze verbrandt als het ware de humus. Bij stikstof moeten ook koolstofrijke materialen komen. Meng dus stikstofrijk (vlinderbloemige gewassen, mest) met koolstofrijk (wortels van planten, stro)
ACTUEEL
Actueel 2021
PRAKTIJKGIDS WERKEN AAN BODEMVRUCHTBAARHEID GRATIS TE DOWNLOADEN
De uitgebreide publicatie WERKEN AAN BODEMVRUCHTBAARHEID gericht op een groot aantal maatregelen in akkerbouw, tuinbouw en grasland als PDF te downloaden. Eerste versie oktober 2021.
Download hier (6 mb)
DE EERSTE LANDBOUW IN ZUID-AMERIKA BEGON 8000 JAAR EERDER DAN VOORHEEN WERD GEDACHT
18.000 jaar geleden trokken de eerste mensen uit Siberië via Alaska Amerika in. Voorheen werd gedacht dat de landbouw pas 2000 jaar geleden begon. Door veel onderzoek de afgelopen 10 jaar blijkt de landbouw al 10.000 jaar geleden begonnen te zijn. De dikke zwarte bodems (Terras pretas) zijn daar getuige van Lees meer
DE VOEDING VAN DE MENS LIJKT WEL WAT OP DIE VAN DE BODEM
Bij mensen die veel fysieke inspanning leveren en ouderen moet er een goede verhouding tussen eiwit en koolhydraten in de voeding zijn. Het gaat om ca. 20 gram eiwit naast 60 gram koolhydraten. Ook bij de bodem is een goede verhouding tussen stikstofrijke en koolstofrijke voeding van belang.
Eiwit bij de mens: kaas, kwark, vlees, vis en vegaproducten.
Bij de bodem klaver en andere vlinderbloemigen, mest.
Koolhydraten
bij de
mens: rijst, pasta, brood en aardappel.
Bij de
bodem: stro, gewasresten en groenbemesters met stevige stengels, groen- en GFT-compost.
Een van beide mag bij mens of bodem nooit overheersen.
REGENWORMHOOPJES IN DE SNEEUW
Je houdt het niet voor mogelijk. De sneeuw is nog niet helemaal weg en de regenwormen werken al weer aan bodemvruchtbaarheid.
IN DE TOEKOMST VEEL VOEDSEL UIT ZEE? NEE!
Volgens de FAO, de Europese commissie en veel Wageningse Wetenschappers moeten we ons in de toekomst meer gaan richten op voedselproductie in zee. Theoretisch bioloog Jaap van der Meer is hier duidelijk over. Dat kan niet. Het is alleen beperkt mogelijk en we zitten al tegen de grenzen aan. De reden: te weinig voedingsstoffen. Voor voedselproductie zijn we aangewezen op de landbodems.
IS DE LANDPLATWORM EEN BEDREIGING VOOR REGENWORMEN?
De landplatworm komt in toenemende mate voor in Nederland. Vaak wordt gedacht dat deze een gevaar is voor regenwormen. Dat is niet zo.
Regenwormen leveren een grote bijdrage aan de bodemvruchtbaarheid en kunnen door landplatwormen worden gedood. Hoewel vaak het tegenovergestelde wordt gezegd zijn ze toch geen echt gevaar voor de regenwormen.
DE FAO ORGANISEERDE EEN WEDSRIJD VOOR HET MOOISTE BODEM KINDERBOEK
De uitslag:
Bestanden zijn vrij te downloaden. Voor commercieel gebruik is toestemming nodig: www.fao.org/world-soil-day/bookcontest.
Een boekje dat we in het Nederlands vertaalden: Een reis door de bodem
IS DRIJFMEST NU GOED OF SLECHT VOOR REGENWORMEN?
Drijfmest lijkt heel schadelijk voor regenwormen en is dat soms ook. Wanneer goed toegepast stimuleert drijfmest juist de regenwormen.
In grasland zie je soms dode wormen na drijfmesttoediening. Dat komt door giftige stoffen zoals ammonium. Na enige tijd is de ammonium omgezet in nitraat en is de drijfmest voedsel voor regenwormen geworden.
In akkerbouw en groenteteelt werkt drijfmest alleen goed bij voldoende aanbod van koolstofrijk materiaal.
KRINGLOOPLANDBOUW IN CHINA, KOREA EN JAPAN
Gedurende meer dan 3000 jaar was er in het verre oosten een perfecte kringlooplandbouw. King beschreef in 1909 heel precies hoe 700 miljoen mensen leefden in een kringloopsysteem. Hij zag bijna geen vliegen want alle materiaal waar vliegen zich in kunnen vermenigvuldigen was al voor compost in gebruik genomen. Wat men in 30 tot 40 eeuwen had geleerd maakte King zichtbaar. De omstandigheden in 1909 waren anders dan nu in Nederland. De houding van toen kan ons veel leren. Heel goed kijken en daar van leren is een van de onderdelen van die houding. Wij maakten een kort overzicht van dit bijzondere landbouwsysteem.
Actueel 2020
KISS THE GROUND OP NETFLIX. Je mist niet veel wanneer je het niet ziet
De op zich indrukwekkende film kan bij mensen die totaal niets van de bodem afweten ertoe leiden dat voor hen de bodem en het begrip bodemvruchtbaarheid in beeld komen. Er wordt evenwel veel onzin over de bodem gezegd. Het gevaar bestaat dat voorstanders van een industrielandbouw, met veel kunstmest en gif, het gevoel krijgen dat alternatieve ideeën op drijfzand zijn gebouwd en dat je er geen aandacht aan hoeft te besteden.
BOEREN MET MINDER WATER IN DE MELKVEEHOUDERIJ
Nick van Eekeren in verslag Vruchtbare Kringloop Overijssel:
Dingen die melkveehouders gelijk morgen kunnen doen: naast Engels raaigras ook kruiden en klavers inzaaien. Mengsels met cichorei en smalle weegbree kunnen dieper wortelen, rode grasklaver verdampt veel minder water. Veel boeren zijn ook enthousiast over het kweken van sorghum als veevoer, een graan dat minder water dan mais vraagt. Pendelende regenwormen maken diepe wormengangen en kunnen je waterinfiltratie verdrievoudigen. We doen hier onderzoek naar. Meer info: www.vruchtbarekringloopoverijssel.nl
DUITS ONDERZOEK NAAR DE INVLOED VAN RESTPRODUCTEN VAN DE BIOGASPRODUCTIE OP DE BODEM
Duits onderzoek naar effect van restproducten van biogasproductie voor de bodem laat zien dat dat de restproducten van biogas bereiding het bodemleven stimuleren, maar het organische stofgehalte niet op peil kunnen houden. Restproducten hebben minder voedsel voor regenwormen dan niet gefermenteerde drijfmest. Deze drijfmest stimuleert regenwormen het sterkst.
Oktober 2020
Actueel 2019
DE vn: meer aandacht voor de bodem. Het VN-IPCC rapport
Enquête: Boeren kijken te weinig naar de bodemstructuur
Nu verschenen: het boek Bodemsignalen grasland.
bodem onder het landschap
Nieuwe druk boek Bodem onder het Landschap.
De bodem heeft een grote invloed op landschap, natuur en landbouw. Het beste overzicht hierover is het boek
Bodem onder het Landschap . Nu een derde aangevulde druk.
Overzicht website
Mest en compost
Deze website geeft informatie over bodembeheer op de belangrijkste bodemsoorten met uiteenlopend gebruik.
Mist u iets? Geef het door en wij proberen het aan te vullen.
Hier vindt u nadere informatie.