Bodemleven en licht

Diverse bodemorganismen zenden licht uit in de bodem 


In de nacht van 27 oktober 2018 vonden leden van de Vogelwerkgroep Texel lichtgevende regenwormen langs een paadje. Op 6 november werden nog meer wormen gevonden. Het bleek de fosforworm te zijn, Microscolex phosphoreus, een soort waarvan bekend is dat deze licht geeft. Op 10 november vond Wouter Bosgra een fosforworm in Wageningen. Niet eerder werden fosforwormen in Nederland gevonden. De fosforworm is waarschijnlijk afkomstig uit Argentinië, maar heeft zich door de plantenhandel de laatste tijd over de wereld verspreid. Ze vestigt zich met name in subtropische en gematigde klimaatzones en is al in veel Europese landen aangetroffen. In Groot-Brittannië is de fosforworm soms een plaag op golfterreinen. Vindt u er een, geeft dat door aan EIS Kenniscentrum Insecten.

Is er meer leven in de bodem dat licht geeft? 
Regenwormen geven soms dus licht, zo’n 80 soorten op de wereld doen dat, maar in de bodem zijn er ook bacteriën, schimmels en kleine dieren die dat doen. 
Het licht geven heet bioluminescentie. Dit licht kan in vele kleuren voorkomen, maar is meestal groen als het wordt uitgezonden door organismen die op het land leven, en blauw wanneer het in de oceaan is.  

Bacteriën
Bacteriën kunnen nematoden (zeer kleine wormachtige dieren) infecteren. Door het gloeien zijn ze makkelijker door roofdieren te vinden en verspreid de bacterie zich. Een andere reden waarom bacteriën luminesceren heet quorum-detectie. Andere bacteriën worden door het licht aangezet een bepaalde chemische stof te produceren die gunstig is voor de verdere ontwikkeling van een grotere bacteriële gemeenschap.

Schimmels
Schimmelluminescentie komt vaker voor dan bacteriële luminescentie in de bodem. Net als bacteriën kunnen schimmels het gloeiende licht gebruiken om hun bevolking uit te breiden. De gloed kan insecten aantrekken die schimmelsporen verspreiden. Een andere reden dat schimmels luminesceren is om roofdieren van hun roofdieren aan te trekken. De hypothese is dat wanneer een schimmel bijvoorbeeld door een ander organisme wordt gegeten, bijvoorbeeld een microarthropod, de groene gloed een roofdier of parasiet van die microarthropod aantrekt.  

Collembola
Collembola zijn microscopisch kleine geleedpotigen die ook wel springstaarten worden genoemd. Hun bijnaam komt van de krachtige staartachtige structuur, die bekend staat als een furcula, die ze gebruiken om zich door springen te verplaatsen in gangen in de bodem of tussen bladafval. Bodembiologen hebben luminescentie waargenomen in collembola, maar de reden voor de gloed is niet bekend en heeft waarschijnlijk geen ecologische betekenis. 

-De bovenstaande foto is geen opname in de bodem, maar een fotobewerking-

Share by: